فرآیند چاپ سیلک اسکرین چگونه است

چاپ سیلک اسکرین، که به آن چاپ سریگرافی نیز گفته می‌شود، یک تکنیک چاپ استنسیلی است که در آن جوهر از طریق یک صفحه توری ظریف که نواحی غیر چاپی آن توسط یک استنسیل مسدود شده‌اند، بر روی سطح زیرین منتقل می‌شود. در اینجا یک توضیح جامع از فرآیند چاپ سیلک اسکرین آورده شده است:

**1. آماده‌سازی طرح:**

* **ایجاد طرح:** طرح مورد نظر برای چاپ ایجاد می‌شود. این می‌تواند به صورت دستی با استفاده از نرم‌افزارهای طراحی گرافیکی (مانند Adobe Illustrator، Photoshop یا CorelDRAW) یا به صورت ترکیبی از هر دو انجام شود.
* **جداسازی رنگ‌ها (Color Separation):** اگر طرح چند رنگی باشد، باید آن را به رنگ‌های مجزا تفکیک کرد. هر رنگ به صورت یک لایه جداگانه در نظر گرفته می‌شود و برای هر رنگ یک استنسیل جداگانه ساخته می‌شود. این کار به صورت دیجیتالی در نرم‌افزارهای طراحی یا به صورت دستی انجام می‌گیرد.
* **تهیه فیلم مثبت (Film Positive):** پس از جداسازی رنگ‌ها، از هر لایه (رنگ) یک فیلم مثبت تهیه می‌شود. فیلم مثبت یک تصویر سیاه و سفید است که نواحی چاپی (جایی که جوهر باید عبور کند) سیاه و نواحی غیر چاپی (جایی که جوهر نباید عبور کند) شفاف هستند. فیلم مثبت معمولاً با استفاده از پرینترهای مخصوص فیلم که دارای تراکم بالایی هستند، چاپ می‌شود.

**2. آماده‌سازی صفحه توری (Screen Preparation):**

* **انتخاب صفحه توری:** صفحه توری از یک قاب (معمولاً آلومینیومی یا چوبی) تشکیل شده است که یک توری ظریف و محکم (معمولاً از جنس نایلون، پلی‌استر یا فولاد ضد زنگ) روی آن کشیده شده است.
* **انتخاب مش مناسب:** توری‌ها با شماره مش‌های مختلفی عرضه می‌شوند. شماره مش تعداد سوراخ‌ها (نخ‌ها) در هر اینچ مربع را نشان می‌دهد. هر چه شماره مش بالاتر باشد، سوراخ‌ها ریزتر و برای چاپ طرح‌های ظریف‌تر مناسب‌تر است. مش‌های پایین‌تر برای چاپ با جوهرهای غلیظ‌تر و پوشش بیشتر استفاده می‌شوند.
* **چربی‌زدایی و تمیز کردن توری:** قبل از حساس کردن، توری باید به طور کامل تمیز و عاری از هرگونه چربی و آلودگی باشد. برای این کار از مواد شوینده مخصوص چربی‌زدایی توری استفاده می‌شود.
* **حساس کردن توری (Coating the Screen):** یک لایه نازک از امولسیون حساس به نور (Emulsion) روی توری پخش می‌شود. امولسیون یک ماده شیمیایی است که در اثر نور سخت می‌شود. این کار معمولاً با استفاده از یک ابزار مخصوص به نام "اسکوپ کوتر" انجام می‌شود تا یک لایه یکنواخت از امولسیون روی توری ایجاد شود.
* **خشک کردن توری:** توری حساس شده باید در یک اتاق تاریک و خشک به طور کامل خشک شود. معمولاً از یک کابینت خشک‌کن مخصوص یا یک فن برای سرعت بخشیدن به فرآیند خشک شدن استفاده می‌شود.

**3. نوردهی و ایجاد استنسیل:**

* **قرار دادن فیلم مثبت روی توری:** فیلم مثبت روی توری حساس شده قرار داده می‌شود به طوری که طرف تیره فیلم با سطح امولسیون در تماس باشد.
* **نوردهی (Exposure):** توری و فیلم مثبت زیر نور UV (فرابنفش) قرار می‌گیرند. نور UV به نواحی باز (شفاف) فیلم مثبت تابیده و امولسیون در این نواحی را سخت می‌کند. نواحی زیر قسمت‌های سیاه فیلم مثبت از نور محافظت می‌شوند و امولسیون در این نواحی نرم باقی می‌ماند.
* **شستشو (Washing Out):** پس از نوردهی، توری با آب شسته می‌شود. نواحی نرم امولسیون (نواحی که زیر قسمت‌های سیاه فیلم مثبت قرار داشتند) شسته شده و از روی توری پاک می‌شوند. این کار باعث ایجاد استنسیل می‌شود. نواحی سخت شده امولسیون (نواحی که زیر قسمت‌های شفاف فیلم مثبت قرار داشتند) روی توری باقی می‌مانند و مانع عبور جوهر می‌شوند.
* **خشک کردن استنسیل:** استنسیل ایجاد شده باید به طور کامل خشک شود.

**4. چاپ:**

* **آماده‌سازی:** صفحه توری را روی دستگاه چاپ سیلک اسکرین (که می‌تواند دستی یا اتوماتیک باشد) قرار می‌دهند.
* **تثبیت بستر چاپ:** بستر چاپ (مثلاً پارچه، کاغذ، پلاستیک و غیره) را زیر صفحه توری و روی سطح چاپ دستگاه قرار می‌دهند و آن را محکم می‌کنند تا در حین چاپ حرکت نکند.
* **ریختن جوهر:** مقدار مناسبی از جوهر مخصوص چاپ سیلک اسکرین را در بالای صفحه توری و در نزدیکی لبه قاب می‌ریزند.
* **کشیدن راکل (Squeegee):** با استفاده از یک راکل (یک تیغه لاستیکی)، جوهر را به طور یکنواخت روی سطح توری و از طریق استنسیل به پایین می‌کشند. فشار و زاویه مناسب راکل برای حصول نتیجه چاپ مطلوب بسیار مهم است.
* **تکرار:** این فرآیند را برای هر رنگ تکرار می‌کنند، با این تفاوت که برای هر رنگ از یک صفحه توری جداگانه با استنسیل مربوطه استفاده می‌شود.
* **خشک کردن جوهر:** بعد از چاپ، جوهر باید خشک شود. این کار می‌تواند با استفاده از هوا، حرارت یا نور UV انجام شود. روش خشک کردن به نوع جوهر و بستر چاپ بستگی دارد.

**5. تمیز کردن:**

* **تمیز کردن صفحه توری:** پس از اتمام چاپ، صفحه توری باید بلافاصله تمیز شود تا جوهر خشک نشود و منافذ توری مسدود نشوند. برای این کار از مواد شوینده مخصوص پاک کردن جوهر استفاده می‌شود.
* **بازسازی (Reclaiming):** اگر قصد دارید از همان توری برای طرح دیگری استفاده کنید، می‌توانید امولسیون سخت شده را با استفاده از مواد شیمیایی مخصوص از روی توری پاک کنید.

**نکات مهم:**

* **انتخاب جوهر مناسب:** انتخاب جوهر مناسب با توجه به نوع بستر چاپ و نوع کاربری بسیار مهم است. جوهرهای چاپ سیلک اسکرین در انواع مختلفی مانند جوهرهای پایه آب، پایه حلال، پلاستیزول و غیره وجود دارند.
* **تنظیم دقیق:** تنظیم دقیق صفحه توری، فشار راکل و سرعت چاپ برای حصول نتیجه چاپ با کیفیت بسیار مهم است.
* **تمرین:** چاپ سیلک اسکرین نیاز به تمرین دارد تا بتوان به مهارت لازم برای چاپ طرح‌های پیچیده دست یافت.

**کاربردهای چاپ سیلک اسکرین:**

چاپ سیلک اسکرین به دلیل تطبیق‌پذیری و ماندگاری بالا، کاربردهای گسترده‌ای دارد، از جمله:

* **چاپ روی پارچه:** چاپ تی‌شرت، لباس‌های ورزشی، کیف، پرده و غیره
* **چاپ روی کاغذ:** چاپ پوستر، بروشور، کارت ویزیت، بسته‌بندی و غیره
* **چاپ روی پلاستیک:** چاپ روی بطری، قوطی، قطعات صنعتی و غیره
* **چاپ روی فلز:** چاپ روی تابلوهای تبلیغاتی، قطعات خودرو، لوازم خانگی و غیره
* **الکترونیک:** چاپ مدارهای الکترونیکی، سلول‌های خورشیدی و غیره

این فرآیند به طور کلی مراحل چاپ سیلک اسکرین را توضیح می‌دهد. با این حال، جزئیات خاص بسته به تجهیزات، مواد و الزامات پروژه می‌تواند متفاوت باشد.